Θέμα 2: Αναπτύσσοντας λογικά και πειστικά επιχειρήματα

Το να εκφράζει κάποιος τη θέση του μέσω προσεκτικά διατυπωμένων επιχειρημάτων έχει πολλά οφέλη. Κατά τη διαδικασία ανάπτυξης ενός επιχειρήματος, μπορούμε να αξιοποιήσουμε βασικά στοιχεία της διαδικασίας του κριτικού αναστοχασμού που είδαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ένα καλά διατυπωμένο επιχείρημα δεν είναι απαραίτητα εριστικό και δεν επιδιώκει να δημιουργήσει μια «κουλτούρα αντιπαράθεσης» (argument culture) στην επικοινωνία μεταξύ των μαθητών. Η κουλτούρα αντιπαράθεσης, που αναλύεται από την Deborah Tannen (1998), υποστηρίζει ότι η «αλήθεια» μπορεί να αποκαλυφθεί μέσω μιας συζήτησης που φέρνει δύο πλευρές τη μία απέναντι στην άλλη. Συνεπώς, αυτού του είδους η κουλτούρα τείνει να υπεραπλουστεύει τις πολυπλοκότητες και να τονίζει τις διαφορές, προκειμένου να αναδείξει μια «νικήτρια» πλευρά (Fook & Askeland).

Επομένως, όταν βοηθάμε τους μαθητές/νέους να μάθουν πώς να αναπτύσσουν και να διατυπώνουν τα δικά τους επιχειρήματα, πρέπει να έχουμε υπόψη μας αυτή την τάση που χρησιμοποιεί τα επιχειρήματα ως μέσο επιβολής μιας οπτικής πάνω σε άλλες.

Για παράδειγμα, μια διαφορετική προσέγγιση θα ήταν να εξετάσουμε πώς η διατύπωση επιχειρημάτων μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας διαδικασίας κριτικής σκέψης, μέσω:

• εξέτασης και αμφισβήτησης των δικών μας πεποιθήσεων και υποθέσεων (σύνδεση με τον κριτικό αναστοχασμό)
• αμφισβήτησης των επιχειρημάτων που μπορεί να συναντήσουμε, τα οποία μπορεί να είναι παράλογα ή ανεπαρκή για να περιγράψουν κοινωνικά πλαίσια (σύνδεση με την κριτική σκέψη)
• συλλογικής επίτευξης κοινών σημείων κατανόησης και δημιουργίας νέας γνώσης για τους εαυτούς μας (σύνδεση με τον δημιουργικό διάλογο)